Het orgel

Het is niet exact bekend wie het orgel in deze kerk heeft gebouwd, maar er zijn sterke aanwijzingen dat het om Albertus van Os gaat. (hij leefde van ca. 1700 tot 1773). Van Os werkte vanaf 1741 samen met firma Bätz, maar werkte ook als zelfstandig orgelmaker. Bätz bouwde in 1750 een orgel voor de Waalse Kerk te Heusden (orgel staat nu in de Herv. Kerk te Mijnsheerenland). Hoewel Bätz het orgel voor de Waalse Kerk bouwde, zijn er toch verschillen met andere orgels van Bätz. Gezien het feit dat het pijpwerk van het Heusdense orgel afwijkt van ander pijpwerk van Bätz, èn dat de tooninscripties op de pijpen overeenkomen met de tooninscripties op de pijpen in Overlangbroek, wordt gedacht dat Van Os de bouwer is van het orgel in Overlangbroek.

Over de periode na de bouw van dit orgel tot 1839 is niets bekend. Wel is bekend dat het orgel tot op heden regelmatig van standplaats is verhuisd:

  • Rond 1765 gebouwd, en geplaatst op landgoed Hageveld te Velzen
  • In 1839 blijkt het orgel in het R.K. Seminarie Hageveld in Velzen te staan. Orgelmaker Van den Brink herstelde en wijzigde het orgel in 1839.
  • In 1847 werd het orgel overgeplaatst naar het toen gebouwde Seminarie Nieuw-Hageveld in Voorhout.
  • In 1878 bouwde orgelmaker Adema een nieuw orgel voor dit Seminarie. Het oude orgel ging per trein naar de R.K. St. Christophorus in Schagen. (1881 in dienst gesteld)
  • In 1889 plaatste firma Ypma het orgel in de kapel van het St. Barbarakerkhof te Alkmaar. Daarbij kreeg het orgel voor het eerst een aangehangen pedaal (omvang: C-H) en een register werd vervangen door een Salicet 8 (vanaf c0 of c1)
  • In 1964 werd het orgel door Pels gerestaureerd en geplaatst ten huize van dhr. J. Kok. Bij deze gelegenheid werden een windmotor en een magazijnbalg geplaatst. (de oude balg werd bij het orgel bewaard) Er kwam een nieuw aangehangen pedaalklavier (C-d1) een nieuw wellenbord, nieuwe orgelbank en nieuwe registerplaatjes (van doorzichtig kunststof glas) De Salicet 8 werd vervangen door een nieuwe Sesquialter 2 st. D.
  • In 1986 verhuisde het orgel naar de Herv. Gemeente te Overlangbroek en werd op een zeer krappe orgelbalcon geplaatst tegen de torenmuur.

In 2007 herstelde Van Vulpen het orgel, en verrichtte daarbij de volgende werkzaamheden:

  • Vernieuwde in bijpassende stijl: pedaalklavier, orgelbank, muzieklessenaar, registerplaatjes en wat pijpwerk, met name de sesquialter.
  • De magazijnbalg werd weer vervangen door de oude, bewaarde balg.
  • Het orgelbalcon is vergroot waardoor de organist niet meer zo krap komt te zitten, en er is tevens ruimte voor enkele instrumentalisten of koorzangers.

Bij gelegenheid van de orgelrestauratie is een CD ingespeeld met werken van: Van den Gheyn, Boutmy, De Gruijtters, Van Blankenburg, Lootens en Böhm en Buxtehude.
Hieronder zijn twee klankvoorbeelden beschikbaar, de weergave ervan is met toestemming van de organisten en van STH Records, Hoevelaken.

Om de klank van het orgel te horen kunt u hieronder klikken:

Wim Verburg speelt van Johann Pachelbel (1653-1706) een variatie op  psalm 42.

 
De Gruijtters: Suitte, Menuet, Menuet, Air, Giga.
Organist: Peter van Dijk.

De weergave van de muziek is met toestemming van Peter van Dijk en van STH Records, Hoevelaken.
 G. Böhm, Gelobet seist du, Jesu Christ.
Organist: Sebastiaan ‘t Hart.

De weergave van de muziek is met toestemming van Sebastiaan ‘t Hart en van STH Records.
De dispositie:
Manuaal: (tot 1839 C-d3, na 1839 C-f3)
Holpijp 8
Prestant 8 D
Octaaf 4 (c0)
Fluit 4 (ca. 1800)
Quint 3
Octaaf 2
Sesquialt. 2 st. D (2007)
Pedaal (C-d1), aangehangen.
Toonhoogte: a=440 Hz
Stemming: Young
Winddruk: 55 mm. waterkolom		  
Het orgel voor 2007
Wie het orgel ziet, denkt onmiddellijk aan een huiskamer uit de 18e eeuw. Dat is ook niet zo vreemd, want het ziet er klein en knus uit in de kerk. Toch zit er voldoende kracht in het rococo orgel om de samenzang te begeleiden. Zo’n orgel is ook veel makkelijker te transporteren dan de grote bekende orgels. Zo werd dit orgel(tje) in de loop der tijden meermalen verhuisd.We weten nu, dat ook in vorige eeuwen mensen al namen en woorden inkrasten. Koorzangers en organisten in Schagen lieten hun sporen achter, op de achterkant van het orgel. Zoals het met elk ouder orgel gaat, moest ook dit orgel om de zoveel jaar worden nagezien. En dat bracht nog enkele dispositiewijzigingen met zich mee:

  • Ypma verving de mixtuur 2 sterk door een salicet 8 rond 1890
  • Na 1964 verving Pels en Van Leeuwen de salicet door een Sesquialter disc, plaatste ook een electrische windvoorziening.
Bronnen:
-Brochure geschreven ter gelegenheid van de heringebruikneming van het orgel in 2007, geschreven door Peter van Dijk.
– Met dank aan: J.G. Zomer, die in 1986 een infopagina over het orgel heeft samengesteld.